ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ

ΧΩΡΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Εδώ θα βρείτε ένα ποίημα από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή μου

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ καθώς και το σενάριο για ταινία μικρού

μήκους με τίτλο ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΑΣ.





ΠΟΙΗΜΑΤΑ


Άγγελοι, (κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη)



Άγγελοι

Έτσι όπως φεύγεις

το βράδυ ετούτο του χαμού

με την ανάσα του καλοκαιριού

να καίει στο κορμί σου

μένει του ονείρου σου η μορφή

και η νύχτα μόνη

στάσου και δώσε

των χειλιών την οφειλή

κόψε το λώρο

που με τ' άστρα σε ενώνει.

 

ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΑΣ

Σενάριο για ταινία μικρού μήκους


ΣΥΝΟΨΗ

Τρεις ηλικίες: παιδί, νέος, γέρος. Το εναγώνιο ερώτημα της ζωής και του θανάτου. Και ανάμεσά τους η τέχνη και η ποίηση. Ένας διάλογος ενός νέου και ενός γέρου -ή μήπως του ίδιου προσώπου; - για την ποίηση, για την ίδια τη ζωή.


ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην πλατεία της Αιώνιας Ποίησης στη Σκύρο, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το άγαλμα του Άγγλου φιλέλληνα ποιητή Ρόμπερτ Μπρουκ, που πέθανε σε ηλικία 28 ετών στη Σκύρο, ένας νέος και ένας γέροντας συνομιλούν για την ποίηση. Ανάμεσά τους ένα παιδί κρατάει από το σκοινί του έναν χαρταετό που πετάει στον ουρανό. Από κάτω τους απλώνεται η γενέθλια θάλασσα, το Αιγαίο Αρχιπέλαγος. Οι απόψεις για το «τι είναι ποίηση», που αποφθεγματικά διατυπώνονται, ανήκουν σε μεγάλους Έλληνες ποιητές. Ο διάλογος για την ποίηση γίνεται διάλογος για τη ζωή και το θάνατο. Παιδί, νέος, γέρος είναι το ίδιο πρόσωπο, η προαιώνια απάντηση στο αίνιγμα της Σφίγγας: «Άνθρωπος» εστί.


ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Το εναγώνιο μεταφυσικό ερώτημα της ζωής και του θανάτου, τίθεται στο επίκεντρο των προθέσεων του συγγραφέα με αφορμή το αίνιγμα της Σφίγγας το οποίο εικονοποιείται στην ταινία μέσα από το παιδί, το νέο και το γέρο. Το ερώτημα για τη ζωή και το θάνατο προσεγγίζεται στο πλαίσιο της αναφοράς στην ίδια την ουσία της ποίησης ως διάρκεια και αναλογία, με τη χρησιμοποίηση στίχων από Έλληνες ποιητές. Το παιδί, ο νέος και ο γέρος είναι το ίδιο πρόσωπο. Σημαντικό ρόλο παίζουν τα σύμβολα που παρουσιάζονται στην ταινία:

Το παιδί με το χαρταετό συμβολίζει το ξεκίνημα της ζωής, την αισιοδοξία, τα όνειρα και τους στόχους. Το παιδί κρατάει στα χέρια του το τιμόνι της ζωής.

Το σκοινί του χαρταετού, δεξιά και αριστερά του οποίου στέκεται ο νέος και ο γέροντας, συμβολίζει τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη νεανική και τη γεροντική ηλικία αλλά και την εξελικτική γραμμή της ζωής από τη νεότητα στα γηρατειά.

Το άγαλμα συμβολίζει την ομορφιά, την αρμονία, τη διάρκεια και την αθανασία. Η θέση του στο κέντρο της κυκλικής πλατείας εκφράζει την κεντρική θέση της τέχνης και της ποίησης στη ζωή του ανθρώπου.

Το υγρό στοιχείο (Αιγαίο Πέλαγος) ενέχει το συμβολισμό του ταξιδιού της ζωής και των ηδονών αλλά και του ίδιου του μυστηρίου του θανάτου.

Τέλος, η κυκλική πλατεία συμβολίζει τον αέναο κύκλο της ζωής και του θανάτου.




ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΑΣ

Του Γιώργου Κατσέλη

ΤΟΠΟΣ: Σκύρος: Πλατεία Αιώνιας Ποίησης.
ΧΡΟΝΟΣ: Αόριστος
ΕΠΟΧΗ: Άνοιξη
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΑΙΝΙΑΣ: 4 λεπτά


Ακούγεται μουσική. Στην κυκλική πλατεία της Αιώνιας Ποίησης στη Σκύρο, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται το άγαλμα του Άγγλου φιλέλληνα ποιητή Ρόμπερτ Μπρουκ, ένα δωδεκάχρονο παιδί πετάει τον χαρταετό του. Έχει γυρισμένο την πλάτη προς το άγαλμα και κοιτάζει τη μαγευτική θέα προς το Αιγαίο Πέλαγος.
Στα αριστερά του, και στο πέτρινο πεζούλι της περιμέτρου της πλατείας, κάθεται ένας νέος (25-35 ετών) κοιτάζοντας προς το άγαλμα του ποιητή. Σιγά σιγά κάνει την εμφάνισή του ένας γέροντας (75-85 ετών). Πλησιάζει και κάθεται αριστερά από το παιδί, στην ίδια κοντινή απόσταση που κάθεται και ο νέος, κοιτάζοντας και αυτός το άγαλμα.
Αρχίζει ένας αργός διάλογος νέου – γέρου με παύσεις. Σημαντικό ρόλο στο διάλογο παίζουν τα έμψυχα και άψυχα στοιχεία της σκηνής, με τους συνακόλουθους συμβολισμούς που αποκτούν. Έτσι η κάμερα μπορεί να εστιάζει στο πρόσωπο που μιλάει, ενώ σε κάποιες από τις παύσεις (στο κείμενο εκφράζονται με αποσιωπητικά) η κάμερα μπορεί να εστιάζει σε διαφορετικά κάθε φορά σημεία (στο παιδί, τον χαρταετό, το άγαλμα, την κυκλική πλατεία, τη θάλασσα). Οι πιο μακρές παύσεις είναι αυτές ανάμεσα στα αποφθέγματα των ποιητών για το τι είναι ποίηση.
Την τελευταία φράση «Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά», ο γέροντας την απευθύνει προς το νέο καθώς αποχωρεί από το σκηνικό με αργά βήματα ( με τον ίδιο τρόπο που ήρθε).

* Τα ονόματα των ποιητών που αναφέρονται στο κείμενο δεν ακούγονται στην ταινία. Μπορούν όμως να αναγράφονται κάτω και δεξιά της οθόνης με μικρά καλλιγραφικά γράμματα, καθώς θα αναφέρονται οι στίχοι τους από τους ηθοποιούς, ή να αναγράφονται στους τίτλους τέλους της ταινίας.




ΣΕΝΑΡΙΟ

ΝΕΟΣ:

Σε περίμενα. Άργησες…

ΓΕΡΟΣ:

Ρόμπερτ Μπρουκ. Άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας. Πέθανε στη Σκύρο στις 23 Απριλίου 1915 σε ηλικία 28 ετών, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου...
«Η τέχνη και η ποίηση δεν μας βοηθάνε να ζήσουμε… Μας βοηθάνε να πεθάνουμε…»
(ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ)


ΝΕΟΣ:

«Μας βοηθάνε να πεθάνουμε…». Εύκολο που ακούγεται…


ΓΕΡΟΣ:

Εσένα δε σε αφορά…

ΝΕΟΣ:

Ρόμπερτ Μπρουκ. Άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας. Πέθανε στη Σκύρο στις 23 Απριλίου 1915 σε ηλικία 28 ετών, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου...

ΓΕΡΟΣ:

Μαθαίνεις εύκολα… Πέρασαν χρόνια… Θύμισέ μου…Τι είναι ποίηση;

ΝΕΟΣ:

Τι είναι ποίηση… «Το καταφύγιο που φθονούμε……..»
(ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ)

ΓΕΡΟΣ:

«Σφαγμένη εντός σου μια ερώτηση που δε λέει να σωπάσει……»
(ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ)

ΝΕΟΣ:

«Συνουσία επ’ άπειρον……»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)

ΓΕΡΟΣ:

«Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας, σπέρνονται, γεννιούνται σαν τα βρέφη, ριζώνουν, θρέφονται με το αίμα……»
(ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ)

ΝΕΟΣ:

«Εις σε προστρέχω, Τέχνη της Ποιήσεως, που κάπως ξέρεις από φάρμακα·
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω…..»
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ)

ΓΕΡΟΣ:

«Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει… να γίνεσαι άνεμος για τον χαρταετό και χαρταετός για τον άνεμο, ακόμα κι όταν ουρανός δεν υπάρχει…… »
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)

ΝΕΟΣ:

Άργησες…

ΓΕΡΟΣ:

Καλύτερα για σένα… Κι αν άργησα, όμως ήρθα… «Η τέχνη και η ποίηση δεν μας βοηθάνε να ζήσουμε…». Θύμισέ μου… Όλο το ξεχνάω…

ΝΕΟΣ:

Ρόμπερτ Μπρουκ. Άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας. Πέθανε στη Σκύρο στις 23 Απριλίου 1915 σε ηλικία 28 ετών, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου...

ΓΕΡΟΣ:
(….αποχωρώντας από τη σκηνή)

«Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά……»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)



Τ Ε Λ Ο Σ




ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΣΤΙΧΩΝ

1. «Η τέχνη κι η ποίηση δεν μας βοηθούν να ζήσουμε: η τέχνη και η ποίησις μας βοηθούνε να πεθάνουμε»
(ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ)
«Νέα περί του θανάτου του Ισπανού ποιητού Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στις 19 Αυγούστου 1936 μέσα στο χαντάκι του Καμίνο ντε λα Φουέντε», 1-3. Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω, 1957. Ποιήματα, Β΄. Ίκαρος, 1977. 191.

2. «Το καταφύγιο που φθονούμε»
(ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ)
[«Είμαστε κάτι...»]. Ελεγεία και σάτιρες, 1927. Ποιήματα και πεζά. Ερμής, 1979. 87.

3. «Σφαγμένη εντός σου μια ερώτηση που δε λέει να σωπάσει»
(ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ)
«Η κλίμακα του λίθου». Ποιήματα. Άγρα.

4. «Συνουσία επ’ άπειρον»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)
«Τέχνη – τύχη – τόλμη» Ανοιχτά χαρτιά. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία, 1996. 143.

5. «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας. Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη ριζώνουν θρέφουνται με το αίμα»
(ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ)
«Επί σκηνής», ΣΤ΄, 1-10. Τρία κρυφά ποιήματα, 1966. Ποιήματα. Ίκαρος, 1974. 290.

6. «Εις σε προστρέχω, Τέχνη της Ποιήσεως, που κάπως ξέρεις από φάρμακα·
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω»
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ)
«Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου· ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.». Τα ποιήματα, Β΄. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία, 1991. 30.

7. «Επειδή αυτό κατά βάθος είναι η ποίηση: Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει…»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)
«Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης». Εν λευκώ. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία, 1999. 345.

8. «Να γίνεσαι άνεμος για τον χαρταετό και χαρταετός για τον άνεμο, ακόμα κι όταν ουρανός δεν υπάρχει»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)
Ο Μικρός Ναυτίλος. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία, 1996. 53

9. «Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά……»
(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ)
Μαρία Νεφέλη. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία.
Σηματολόγιον. Ύψιλον/βιβλία, 2001. 11.